Áramótaviðtalið

Nú er komið nýtt ár og Hilmir Arnarson orðinn fertugur. Það var fyrr á þessu ári að hann leiddi hugan að því að þessi ágæti áfangi rynni brátt upp. Hann hefur litið til baka, alla leið að barnsárum en í dag er hann fyrirmyndar piparsveinn og virðist líka það vel.
Kötturinn Róbert tók viðtal við Hilmi á vetrardögunum þar sem þeir drekka saman kaffi á heimili hilmis, Hrauninu á Fáskrúðsfirði. Húsið Hraun var byggt 1904 og stendur í hjarta bæjarins. Hilmir segir dvölina á Hrauninu hafa verið ánægjulega þann tíma sem hann hafi búið þar, útsýnið gefandi hlýlegan anda í húsinu.
Í viðtalinu segir Hilmir frá æsku sinni og piparsveinaárum sínum.

R: Hilmir, hvar og hvenær ertu fæddur?
H: Ég fæddist á sjúkrahúsinu í Vestmannaeyjum þann fyrsta Janúar 1969 klukkan tuttugu mínútur yfir tíu um morguninn. Í dag hýsir Sjúkrahúsið stjórnarráð kaupstaðarins.
R: Þótti lækninum ekkert erfitt að rífa sig á fætur þennan morgun?
H: Jú, þetta er nú ekki beint besti dagur til að sinna vinnunni enda á fólk að vera í fríi. Mamma hefur nefnt að læknirinn hafi verið frekar hranalegur og segir hún vistina hafa verið fremur kuldalega.
R: En pabbi þinn? Hvernig var hann? Stóð hann sig vel eða var hann kannski ekki kominn heim af áramóta gleðskapnum?
H: Tja... ég held hann hafi verið þarna. Ég bara man það ekki, ha ha...
R: Hvað voru foreldrar þínir gamlir þennan dag?
H: Mamma var orðin nítján ára en pabbi var eldri, tuttugu og eins og svo varð hann tuttugu og tveggja nákvæmleg tveimur vikum seinna eða fjórtánda janúar en hann er fæddur 1947.
R: ég spurði nú ekki að því.
H: Já, ég veit, sorrí.
R: Hvernig var þér annars tekið af fjölskylduvinum? Voru allir sáttir við ungan aldur foreldra þinna? Það þykir ekki tiltökumál að eignast barn ungur að árum í dag en annað var upp á teningnum fyrir fjörutíu árum og fyrir rúmlega hundrað árum hefðu þau verið dæmd fyrir hór en ég ætla ekki að fara út í þá sála. Ég hugsa að þau sem báru ábyrgð fyrir ungum foreldrum þínum hafi eitthvað sagt sín á milli, svo ég spyr, var vel tekið á móti þér?
H: Sko... hvernig á ég að svara þessu. Sko, amma, mamma hennar ömmu, hún Alda frá Vatnsdal, hún var rétt orðin fertug þá eða rúmlega og ég er ekki viss um að hún hafi verið tilbúin þá. Hún átti nefnilega tvo fjögurra ára peyja, einn fimm ára og eina sex ára. Þú sérð, þetta eru fjórir krakkar sem enn eru börn og ég efast um að henni hafi verið sama um það að hún skildi ekki eiga um vala hvort hún yrði amma þennan dag eða eftir nokkur ár.
Samt veit ég að hún hefur nú alveg fallið fyrir mér þegar hún sá sæta krýlið, nýkomið í heiminn.
R: Einmitt. Hvað með fólkið úr föðurættinni, var ekki einhver kergja þar á bæ?
H: Nei, nei. Ég var ekki fyrsta barnabarnið þeirra. Þrjú á undan, þau Eygló, Óskar og Einar sem eru...
R: Já, já, já, já,já ókey.
H: Hvað, má ég ekki segja þér frá þeim?
R:Jú,jú,jú, fyrirgefðu. Hvernig tóku þau þér?
H: Ég hitti Einar, son Bergs, bróður pabba, ekki fyrr en eftir nokkur ár en Óskar, sem var fyrir mig, eftirlæti ömmu sinnar og afa varð afbrýðisamur en Eygló stóð nokkurn veginn á sama.
R: Þannig að þau voru ekki að taka þér vel?
H: Jújú, svona, þetta var allt í lagi. Við bjuggum saman um tíma þegar við fluttum til Reykjavíkur á Bergstaðastræti eftir gos, 1973. Þá var ég orðinn fjögurra ára gamall og Óskar sennilega tíu vetra.
Þar lék allt í lyndi. Við frændurnir gerðum margt skemmtilegt saman. Við lékum sirkúsatriði saman, reyndar fyrir luktum dyrum. Ég stillti mér upp við gamla kommóðu á meðan hann mundaði vasahnífinn sinn og svo kastaði hann honum þannig að hnífurinn stakkst í kommóðuna rétt við hlið mér. Ég hlaut aldrei skrámu, ég bar fullkomið trausts til hans.
R: Sannur vinur hann frændi þinn. Hvernig er samband ykkar í dag? Eruð þið ennþá í sirkúsbransanum?
H: Nei, nei. Hilmir hlær vandræðalega og augnbrýnnar lyftast. Við hittumst ekki eins oft en það fer gaman meðal okkar þegar við hittumst.
R: Hvenær hittust þið síðast?
H: Það var í Vestmannaeyjum.
R: Hvenær?
H: Það er nú dálítið síðan. Sennilega tvö ár. Hittumst á Lundanum sem er einn af mörgum kráum í eyjum. Sennilega tvö ár síðan eða tæp þrjú.
R: Og þú berð enn fullkomins trausts til hans?
H: Enn hlær Hilmir á sama hátt. – Hann er frændi minn.
R: Við skulum nú snúa okkur að öðru nema þú viljir halda áfram að tala um hann Óskar frænda þinn?
H: Nei, nei. Hann er búinn að fá sinn skerf.
R: Svo kláraðist gosið. Fórstu heim með foreldrunum?
H: Nei...
R: ...nú, fóru þau án þín?
H: Nei, við fluttum til Danmerkur í lítinn bæ sem heitir Munkebo. Pabbi vann í skipasmíðastöð. Mömmu og pabba leið ákaflega vel þar og mér líka en þar sem við vorum útlendingar í þessum bæ vorum við litin hornauga. Danirnir kölluðu okkur Tyrki.
R: HA! HA! Geggjað! Alveg magnað! Himmi Tyrki! Eða Tyrkja Himmi! Æjæj, haha! Ég á ekki til eitt aukatekið orð! Farðu úr bænum! Haha! Nei! Eitt í viðbót handa þér, Hirki! Ha ha!
H: þetta var ekkert grín, ég átti enga vini. Einu vinirnir mínir voru maríubjöllur, þessar litlu kringlóttu og krúttlegu skordýr. Ef ég sá kramda maríubjöllu á gangstéttinni þá hágrét ég. Það var nefnilega einhver bjöllu faraldur það sumarið.
R: Svo þú varst bara þó nokkuð vinamargur á mörkinni, ha ha.
H: Já, þannig séð.
R: Hvað hétu vinirnir?
H: Ha ha ha.
R: Svo snéruð þið aftur til Vestmannaeyja. Hvað voruð þið kölluð þá? Danir?! Haha!
H: Nei, nei. Það var gott að koma heim en líka skrýtið. Allt í eyðileggingu en samt var allt í uppbyggingu. Sérstakt.
Þarna var öll fjölskyldan og þarna byrjaði ég að þekkja fólkið betur, orðinn vel yfir fimm ára og fulltalandi. Ég var í nánu sambandi við ömmu mína, hana Eygló en afi minn, Ólafur hafði dáið í nóvember árið sem ég fæddist. Við kynntumst aldrei sem talandi menn en það er til mynd af okkur saman.
Pabbi keypti fljótlega hús við Strembugötu 18 og þar byrjað glaðlegt tímabil. Mamma sagði að ég hefði hlaupið um húsið hlæjandi og skrækjandi þegar við komum þangað fyrst. Það bergmálaði í þessu funkishúsi. Skemmtilegt hús og sérkennilegt í laginu. Mér þykir enn vænt um það.
R: Hilmir, hvað í ósköpunum er funkishús?
H: Funkishús er ákveðinn byggingastíll húsa sem byggð voru um 1950 ef ekki fyrr. Húsin höfðu stóra glugga, sérstaklega í suðri til þess að nýta sólarljósið og svo var yfirleitt stór garður í suðri. Formið á húsunum var líka svo skemmtilegt, það...
R: ...ókei, ókei Hilmir. Þetta segir mér ekki neitt hvað funkishús er. Ertu ekki bara nokkuð ríkur af ónothæfum upplýsingum Hilmir minn?
H: Maður veit sjálfsagt eitthvað sem einhver annar veit ekki. Skilur þú hvað ég á við?
R: Voru einhver skemmtileg skordýr í hverfinu?
H: Járnsmiðir... já, þú meinar! Þannig séð, þarna voru auðvitað krakkar. Ég var reyndar ekkert að eltast við þau til að byrja með en svo kom þetta einn daginn. Þá var ég á leiðinni til Óskars Sveins sem var reyndar vinur minn en hann bjó í næsta hverfi. Hann hafði boðið mér í heimsókn svo ég þurfti að fara yfir götuna mína og yfir einn garð svo ég kæmist til hans.
Ég man, ég stóð við útidyragluggan og fylgdist með krökkunum í götunni. Ég var nefnilega dauðhræddur við þá. Þegar þeir voru horfnir úr augsjón, þusti ég út á götu með úlpuhettuna yfir höfði, þarna var ég sennilega fimm ára gamall. Ég var ekki kominn yfir götuna þegar einhver rífur í mig, heldur með báðum höndum í úlpukragann og togar mig að sér og segir „Ætlaðir þú að labba yfir garðinn minn?!“ fyrir framan mig stóð ljóshærð stelpa á sama aldri og ég og horfði illkvittinslega á mig. Hjartað gerði sitt besta til að slá sem varlegast svo óargardýrið gengi hreinlega ekki frá mér.
Ég afsakaði mig með einhverjum orðum og útskýrði fyrirætlun mína og hún sleppti takinu á úlpunni.
Ég fór ekki til Óskars Sveins þennan dag því við fórum inn til hennar þar sem hún kynnti mig fyrir mömmu sinni og svo lékum við okkur saman í hlutverkaleikjum í dúkkuhúsinu. Nokkrum mánuðum seinna bað ég hana um að íhuga það að giftast mér um tvítugt.
Þessi stelpa heitir Andrea. Hún á fleiri leiki að baki með handboltalandsliðinu og þótti mikil kvenskörungur. Hörkunagli.
R: Ertu gay? Dúkkuhús! Svo læturðu stelpu lemja þig og vilt svo að hún giftist þér?!
H: Það er nú ekki alveg þannig, það gerist ýmislegt óútskýranlegt á barnæskunni. Vinátta okkar var virkilega góð en svo kom að því að hún flutti úr nágreninu en þá eignaðist ég nýja vini, þá Stebba og Þóri. Þeir voru fínir. Svo óx maður úr grasi og vinahópurinn breyttist. Ég fór að hanga með Lúðvík og Guðna um 13 ára aldur. Ýmist vorum við inni á einhverju heimilanna, lesandi Andrés blöð, hlustandi á tónlist, leikandi í tölvum eða jafnvel að tefla. Móðir Guðna talar alltaf um okkur. Henni er það minnisstætt þegar við vorum á hennar heimili, þá var einn okkar í tölvunni, annar inni í eldhúsi að spjalla eða spila rommý eða kana og sá þriðji var kannski uppi í herbergi að spila plötur eða sofnaður í rúminu hans Guðna. Hún sagði að við værum saman jafnvel þótt við værum í sitt hvoru horninu.
R: Hefur þú aldrei, Hilmir, átt náinn vin? Meira segja þessir vinir þínir héldu sig í fjarlægð frá þér.
Við skulum snúa okkur að öðru. Hvernig var lífshlaupið fram að deginum í dag?
H: Tilvran snérist að mestu í þá daga að lifa á nægjuseminn úti í eyjum. Eyjarnar eru náttúrulega einangraðar, lítið samfélag. Maður varð að finna sér eitthvað að gera. Ég stundaði fótbolta og handbolta og með árununum náði ég fínum árangri í fótboltanum. Svo þurfti maður að vinna fyrir sér. Að mestu var ég í fiskvinnslu og svo vann ég eitthvað í Vörusölu Sambands Íslenskra Samvinnurekenda eða S.Í.S. eins og það var kallað og pabbi var kallaður Örn í SÍS.
R: Varst þú kallaður Himmi vinalausi?
H: Nei, ég var ekki kallaður neitt.
R: Það hefur hafa nokkrir lítrar runnið í hafið síðan þá og þangað til í dag. Ef við stiklum á stóru, hvaða tilvik í lífinu standa upp úr?
H: Sjómennskan var sérstök, fyrsti bíllinn, og Cooperinn sem ég átti síðast, líkamsræktin, Listaskóli Reykjavíkur, Iðnskólinn í Reykjavík, Reykjavík Fashion Week, löndin sem ég hef ferðast til undanfarin ár eftir námið heima, Danmörk og Portúgal. Námið í Ítalíu er sennilega ótrúlegasti tími lífs míns.
R: Svo enn ertu vinalaus allan þennan tíma og annað athyglisvert, þú minnist ekkert á kvenfólk. Ertu hreinn sveinn?
H: Nei nei, það hafa ýmsir skrýtnir fuglar komið við, eins og til dæmis hann Fúsi. Við kynntumst í vinnunni. Einhvernveginn langaði mig ekki til að kynnast honum og lét hann eiga sig en hann var annars huga með það. Ég man einu sinni og hann líka. Ég stóð við vinnuborð og var með eitthvað í hondunum þegar hann kemur gangandi í áttina til mín. Ég lít upp og hugsa með mér að þessum manni langi mig ekki til að kynnast en það sem hann hugsaði einmitt á sama tíma, var að hann langaði einmitt til að kynnast þessum manni. Magnað þessar tilviljanir.
Ekki má gleyma Halla sem ég kynntist hérna fyrir austan. Við vorum einmitt að vinna saman og svo leigði hann hjá mér herbergi í smá tíma, og svo keypti hann sér íbúðarhús í næstu götu. Hann er fínn sko.
R: Ég hef meiri áhuga á því hvort þú þekkir til kvenna.
H: Það hafa nokkuð margar kvensurnar borið að garði gegnum tíðina, samt engin fræg.
R: Nú, ókei. Hvað liggja þá margar í valnum?
H: Þær eru nokkrar. Þær skipta alla vega tugum.
R: Hvenær fékkstu síðast að ríða?
H: Hvaða, hvers konar spurning er þetta? Þetta er einum of persónulegt.
R: Vertu ekki svona viðkvæmur, það er ekki bara ég sem er forvitinn.
H: Já, ég veit. Vissulega þegar ég hugsa út í það, þá er liðinn einhver tími en, kommon, það kemur engum við.
R: Já, rétt hjá þér. Þú ert lagstur í vörn. Hvernig ætlar svo piparsveinninn að eyða áramótunum? Á ekki að skella sér í partý og pikka einhverja gelluna upp?
H: Satt best að segja þá ætla ég að hafa það rólegt og gera það sem mig langar að gera. Vera edrú, nánast. Ég ætla að borða góðan mat með foreldrum mínum og bræðrum mínum Sindra og Andra á meða við hlustum á útvarpsmessu biskupsins. Geir H. Haarde flytur okkur svo ávarp á RÚV og svo tek ég púlsinn á viðburðum ársins hér og útlendis, áramótaskaupið fylgir í kjölfarið. Ég keypti tvær litlar rakettur og einhvers konar gos og því verður skotið upp um miðnætti. Ég fer svo snemma að sofa, snemma á fætur og skelli mér í stutta göngu með Örra bró og föður mínum honum Erni.R: Engin afmælisveisla? Þú verður orðinn fjörgamall.
H: Tja, jú svona smá. Það verður kaffi og með fyrir þá sem sjá sér fært seinna um daginn.
R: Áramótaheit?
H: Nei, það borgar sig ekki.
R: Á ekki einu sinni að ná sér í konu?
H: Sé bara til með það.
R: Við skulum nema staðar hér enda runnir út á tíma. Hilmir, ég þakka þér fyrir kaffið og allan þennan tíma. Hann er búinn að vera dýrmætur, eins og raketta sem maður borgar morðfúlgu fyrir og svo brennur hún upp á örfáum sekúndum. Hilmir, enn og aftur, takk fyrir.